Ze świętami Bożego Narodzenia związanych jest wiele symboli i tradycji. Chociaż każdego roku w większości domów staje pięknie przystrojona choinka, na stole pojawia się 12 potraw, a pod choinką prezenty, to czy wiemy, dlaczego tak się dzieje?
- Ubieramy choinkę, która jest symbolem odrodzenia, źródłem życia Jezusa Chrystusa. Zielony kolor drzewka symbolizuje nadzieję, płodność, życie wieczne i odrodzenie. Według Kościoła Katolickiego choinkę możemy ubrać tydzień przed świętami, ale według tradycji rodzinnych niektórzy ubierają ją już na początku grudnia, a inni dopiero w Wigilię.
- Pierwsza gwiazdka – symbolizuje Gwiazdę Betlejemską, która prowadziła Trzech Króli do betlejemskiej stajenki. Tradycyjnie kolacja wigilijna powinna rozpoczynać się w czasie, kiedy pojawi się na niebie.
- Opłatek – symbol pojednania i przebaczenia, symbol miłości i przyjaźni. Kiedy na początku kolacji wigilijnej podzielimy się nim z bliskimi, dajemy im odczuć, że chcemy być razem z nimi, być rodziną. Dawanie i przyjmowanie opłatka to znak, że chcemy być dobrzy i podzielni jak chleb.
- Wspólne kolędowanie – to tradycja wprowadzająca nas jeszcze bardziej w świąteczny klimat. Kolędy to radosne pieśni wywodzące się z tradycji ludowej. Według liturgii kościoła są śpiewane od pasterki – od nocy z 24 na 25 grudnia do 6 lutego do uroczystości Trzech Króli, ale nasza polska tradycja pozwala na śpiewanie ich do 2 lutego do święta Matki Boskiej Gromnicznej.
- Prezenty – symbol pamiętania o osobach nam bliskim. Nawiązują do darów, jakie złożyli Trzej Królowie, przybywając z dalekiego kraju. W różnych częściach kraju prezenty przynosi: Dzieciątko, Aniołek, Gwiazdor, Gwiazdka albo Święty Mikołaj. Są wyrazem uczuć, jakimi darzymy drugą osobę, albo są po prostu miłym gestem względem drugiej osoby.
- Szopka Bożonarodzeniowa to symbol narodzin Jezusa, ale też rodzin. Jej zadaniem jest przypominanie o tym, co jest najważniejsze – wzajemna troska, szacunek, miłość, pomoc. Szopki ustawiane co roku w kościołach, obok nich, na rynkach miast mają pokazywać, jak mogły wyglądać narodziny Jezusa.
- Pasterka – msza święta odprawiana w nocy z 24 na 25 grudnia – dokładnie o północy. Jest symbolem pasterzy, którzy nocą zmierzali do Betlejem, do stajenki, żeby spotkać się z Nowonarodzonym. Obecnie stanowi symbol powitania ludzi wierzących z Jezusem. Ta msza święta rozpoczyna celebrację świąt.
- Czytanie Biblii przed kolacją – wspólna modlitwa, odczytanie fragmentu ewangelii na wigilijną noc to tradycja katolicka. Fragment pochodzi z Ewangelii według Świętego Łukasza.
- Wolne miejsce przy stole – miejsce i nakrycie pozostawione dla nieznajomego bądź znajomego, który może zapukać do drzwi. Tego dnia nikt nie powinien być sam. Pozostawiając puste nakrycie, wyrażamy gotowość przyjęcia w swe progi każdej osoby.
- Sianko pod obrusem jest symbolem ubóstwa i stajenki, w jakiej przyszedł na świat Jezus Syn Boży. Kładąc sianko pod obrus, gospodarze zapewniają sobie dostatek i powodzenie na kolejny rok.
- Jemioła jest symbolem dostatku, płodności i życia. Zwykle wiesza się ją pod sufitem, a złożony pod nią pocałunek ma zapewnić powodzenia i szczęście w miłości.
- Pierniczki są symbolem bogactwa, luksusu i słodkiego życia.
- Adwent – to czas oczekiwania na ponowne przyjście Chrystusa na świat. To 4 niedziele, które są jednocześnie początkiem nowego roku liturgicznego w kościele katolickim. Kolor dominujący w adwencie to fioletowy.
- 12 potraw na świątecznym stole to symbol 12 apostołów: karp, barszcz z uszkami, zupa grzybowa, pierogi z kapustą i grzybami, kapusta z grochem, śledzie, kutia, makowiec, kluski z makiem, chleb, piernik, kompot z suszu, bułka z miodem. W zależności od regionu Polski występują różne rodzaje potraw. Z 12 daniami wiąże się tradycja związana jednocześnie z otwieraniem prezentów – kto nie spróbuje każdej potrawy, nie może dostać prezentów.
