Jak wychować przestępcę?

Od 20 do 26 lutego odbywa się tydzień pomocy ofiarom przestępstw. Jak co roku w tym czasie każda osoba może skorzystać z darmowej porady prawnej czy psychologicznej. A ma kto korzystać! W 2022 roku polska Policja zainterweniowała w sprawach karnych aż 49017 razy! Statystyka ta jednak nie uwzględnia przestępstw niezgłoszonych przez ofiary. Trzeba przy tym bowiem pamiętać, iż niektóre z nich mogą wyjść na jaw nawet po kilkunastu latach lub też wcale.

W swoim artykule jednak chciałbym przyjrzeć się temu zjawisku z perspektywy (a jakże inaczej) psychologicznej. Czym więc charakteryzuje się osoba popełniająca przestępstwo?

Osobowość

Wbrew powszechnej opinii, osoby popełniające przestępstwa nie mają żadnych cech, które predysponowałyby ich do zostania przestępcą. W określonych warunkach bowiem, każdy z nas posiada skłonności do łamania norm przyjętych za społecznie akceptowalne.

Nie ma chyba osoby, która by choć raz nie skłamała, czy też kierowcy, który ani razu nie złamał przepisów drogowych. Na pewno jednak jest kilka cech, które dopiero przy dość niefortunnej kombinacji i nasileniu mogą przyczynić się do popełnienia przestępstwa.

Czy masz ochotę na cukierka?

Pierwszym jest niska skłonność do odroczenia gratyfikacji, czyli w skrócie szybka potrzeba zaspokajania własnych potrzeb. W eksperymencie pianki marshmallow udowodniono, że nie każdy potrafi sobie z tym radzić równie dobrze.

Eksperyment polegał na tym, że eksperymentator obiecywał dzieciom wręczenie jednego smakołyka natychmiast, lub jeżeli poczekają pięć minut, dwóch łakoci. Okazało się oczywiście, że część z tych dzieci była w stanie poczekać na nową nagrodę, część jednak nie.

Ciekawie się jednak dopiero zrobiło, gdy przyjrzano się osiągnięciom szkolnym i zachowaniu dzieci. Okazało się bowiem, że dzieci, które były wstanie poczekać następne pięć minut, o wiele lepiej socjalizowały się w warunkach szkolnych, oraz uzyskiwały o wiele lepsze stopnie.

Umiejętność ta, może na przykład przydać się, gdy coś nam bardzo się podoba, jednak musimy poczekać (np. zaoszczędzić pieniądze) na daną rzecz. Osoby o wysokiej potrzebie szybkiej gratyfikacji o wiele częściej dopuszczają się kradzieży, gdy cel, który muszą osiągnąć, znajduje się poza ich zasięgiem.

Kontrola emocji

Następnym czynnikiem jest brak umiejętności regulowania własnych stanów emocjonalnych. I nie mam tu na myśli, broń Boże, tłumienia ich. Osoby tłumiące emocje, kiedy skrywają je, zwykle bardzo cierpią wewnętrznie. Mają o wiele większą tendencję do popadania w depresję. Już nie wspominając, że każdy ma swoją wytrzymałość psychiczną. W przypadku braku okazywania uczuć, prędzej czy później emocje wyjdą poprzez przemoc, także tą bierną, lub autoagresję, w wyniku której zaczniemy bombardować siebie sami negatywnymi emocjami.

Najzdrowszy w tej kwestii jest temperament śródziemnomorski. Włosi, Grecy czy Hiszpanie równie chętnie okazują innym sympatię co wściekłość. Nie rozpamiętują jednak danej sytuacji w nieskończoność. Emocje zaklęte są w chwili, w której zostały wywołane, a nie przenoszone na następne sytuacje w naszym życiu. Czyli dość burzliwa kłótnia między małżonkami nie ciągnie się w nieskończoność.

Szczęśliwe dzieciństwo

Szczęśliwe dziecko to szczęśliwy dorosły. Dziecko nie rodzi się z wyuczonymi schematami społeczno-kulturowymi. Ich się uczy w procesie socjalizacji czyli inaczej wychowania. Dziecko, które stawało się ofiarą przemocy w dzieciństwie, z większym prawdopodobieństwem będzie miało tendencję do stosowania przemocy w dorosłym życiu.

Albert Bandura prowadził eksperymenty dotyczące uczenia się poprzez naśladownictwo. W swoim eksperymencie sadzał dziecko w pokoju wypełnionym zabawkami. W nim też znajdowała się olbrzymia kukła. W pewnym momencie eksperymentator wchodził do pokoju i zaczynał uderzać w kukłę pałką, po czym wychodził. Starano się zaobserwować, co dziecko zrobi po wyjściu eksperymentatora. Okazało się, że większość dzieci brała pałkę i zaczynała robić to samo co dorosły, pomimo tego, że miało ono do dyspozycji wiele różnych zabawek.

Style przywiązania

Skoro jesteśmy już przy dzieciństwie, to warto zaznaczyć, że to, czy ktoś będzie miał tendencję do łamania norm społecznych, zależy także od tego, w jaki sposób wchodził w pierwsze relacje społeczne. Dlatego, że to one stają się matrycą naszego postępowania. Najpowszechniejszy jest styl bezpieczny. Jest to styl przywiązania między dzieckiem a rodzicem, który pozwala mu zachować poczucie bezpieczeństwa. Jednocześnie dziecko nie boi się eksplorować otaczającego go świata pod opieką dorosłego.

W przypadku gdy dziecko jest ofiarą przemocy, dochodzi do dezorganizowanego stylu przywiązania. W takim wypadku dziecko jednocześnie kocha i nienawidzi swojego rodzica. Brak możliwości uregulowania swojego stanu emocjonalnego, powoduje coraz to większe problemy psychiczne.

Sprawę utrudnia też stereotypowe podejście do rodzicielstwa. Jeżeli dziecko słyszy, że każdy rodzic kocha swoje dziecko, jednocześnie będąc przez niego krzywdzonym, może dojść do wniosku, że krzywdzenie dziecka jest objawem miłości. Ten schemat bardzo dobrze widoczny jest w dyskusji na temat stosowania klapsów w wychowaniu dziecka. Zwolennicy używania przemocy wobec dzieci zwykle sami padli ofiarą przemocy w dzieciństwie. Argumentują swoją postawę: ja byłem bity i mi to nie zaszkodziło. Nie dostrzegają przy okazji zniekształceń poznawczych, w wyniku których ból dziecka utożsamiają z okazaniem mu miłości.

 

 

 

 

*Powyższy tekst nie jest tekstem naukowym, a jedynie subiektywną opinią autora.

Subskrybuj
Powiadom o
guest
0 komentarzy
najstarszy
najnowszy oceniany
Inline Feedbacks
View all comments

Babeczki z innej beczki

Salon kobiet

Poznałyśmy się w sytuacji, kiedy powierzono nam bardzo ciekawe wyzwanie – redagowanie magazynu i wszelkich kanałów komunikacyjnych o kobietach, dla kobiet i z kobietami…

Najnowsze posty

Osadzona, książka, obraz, kobieta

„Osadzona” Anny Matusiak – recenzja książki

Przeczytana jednym tchem jak pozostałe książki Anny Matusiak. Osadzona jest inna niż pozostałe. Ma jednak punkty styczne, ale o tym później. Tym razem Ania zabiera nas w daleką podróż. Do przepięknej Japonii. Niestety główna bohaterka nie miała okazji poznać jej piękna…

zupa TAJSKA

Zupa tajska

Zanim powiesz: to nie dla mnie, mam coś, co cię przekona. Mianowicie, zupę robi się max. 30 minut, a jest tak pyszna, że na jednej dokładce się nie skończy. Dodam, że jest tak prosta, że nawet jeśli masz, dwie lewe ręce, to dalej masz dwie, więc nie marudź.

Wyrzuty sumienia

Na pewno dopadły każdego i każdą z nas w różnych sytuacjach życia. Na pewno wywołały w nas niemiłe uczucia i zapewniły stres i nieprzespane noce. Wyrzuty sumienia, bo o nich mowa – czy rzeczywiście warto się nimi przejmować? Czy pozwolić im na wprowadzanie zmian w naszym życiu?

zielona sałatka z bobem

Sałatka z bobem

Pyszna i kolorowa sałatka z młodym bobem, świeżymi warzywami i oliwkami to idealna przekąska na ciepłe, letnie dni. W okresie zimowym, gdy brakuje świeżego bobu, można użyć tego mrożonego. Sałatkę z bobem warto podać w towarzystwie aromatycznego sosu, na przykład zielonego sosu na bazie jogurtu greckiego. Nada naszej potrawie wyjątkowego smaku i sprawi, że będzie się pięknie prezentować.

Weekendowa wycieczka

Cudze chwalicie — swego nie znacie — mówi stare przysłowie. Często szukamy miejsc do wypoczynku w dalekich zakątkach świata, a nie wiemy, że całkiem niedaleko są miejsca, które warto zobaczyć i gdzie można odpocząć. Dziś proponuję wycieczkę do Lichenia.

Piotr Krysiak Dziewczyny z Dubaju 2

Dubaj jest w nas

Od dłuższego czasu przyglądam się zamieszaniu, jakie wywołała publikacja książki Piotra Krysiaka Dziewczyny z Dubaju 2 – zamieszaniu, dodajmy, nieco wykreowanemu przez autora, który akurat w dziedzinie marketingu ma sporo talentu i doświadczenia. Ostatnio Audioteka.pl wycofała ze sprzedaży wersję audio tej publikacji, tłumacząc to zbyt dużymi kontrowersjami, jakie budzi tytuł (być może taką decyzję wymusił nowy właściciel Audioteki.pl, czyli Wirtualna Polska, który nie chce kłopotów na samym starcie).

Z potrzeby bliskości

Każdy z nas posiada określone potrzeby i dąży do ich zaspokojenia. Jedną z nich jest potrzeba bliskości, która u dzieci w gruncie rzeczy gra pierwsze skrzypce. Z tym że ta potrzeba nie znika, ale pozostaje w każdym z nas — również w dorosłości. Niektórzy zaspokajają ją, wchodząc w związki formalne lub nie. Inni, tworząc sieć przyjaciół, z którymi starają się utrzymywać bliższy kontakt, czasami przypominający wręcz relację, jaka łączy rodzeństwo.

Babeczki z innej beczki

Masz pytanie?
Skontaktuj się z nami